Η Αετόπετρα (παλιό όνομα Κοσόλιανη) είναι κοινότητα που ανήκει στον Δήμο Ζίτσας . Ως αρχική λέξη για το σχηματισμό του τοπωνυμίου μπορούν να θεωρηθούν οι ακόλουθες σλαβικές λέξεις: Kosa <<κόμη, μαλλι>>, kosa <<δρεπάνι πλαγιά γκρεμός>> και kosъ <<ο κότσυφας>>. Βρίσκεται σε υψόμετρο 762 μέτρων.
Βερνίκ ή Βερνίκου. Όνομα σλαβικό σχετιζόμενο με τη σλαβική λέξη Βερν (ΒΕΡΗ)που σημαίνει δίνω πίστη, εμπιστοσύνη και την υποκοριστική κατάληξη –ικ. Πρόκειται ίσως για τον πρώτο οικιστή με την πίστη του στον Σλάβο γαιοκτήτη του ή κάτι τέτοιο. Πολύ ψηλότερα από το Βερνίκου και σε ράχη άδεντρη κα πετρώδη υπάρχει ο συνοικισμός του Βετερίκ → Βετερίκος όνομα σλαβικό από το Βέτερ που σημαίνει αέρας και την υποκοριστική κατάληξη –ικ και θα πει χωριό των αέρηδων. Το χωριό άλλαξε το όνομά του και από Βερνίκ έγινε Βερενίκη.
Κατά τους ιστορικούς χρόνους των Μολοσσών, υπήρχε ως όργανο Συμβουλευτικό των Βασιλέων «το Ηπειρωτικόν Κοινόν», που λειτουργούσε ως ετήσια Γενική Συνέλευση αρχόντων και αρχομένων. Αργότερα, στα χρόνια του βασιλιά Νεοπτόλεμου, γιου του Αλέξανδρου Α’, αδελφού της Ολυμπιάδας, φαίνεται να πήρε τη μορφή πραγματικής ομοσπονδίας των Ηπειρωτικών Φυλών. Η Ομοσπονδία των Ηπειρωτών γεννήθηκε και ανδρώθηκε στην Πασσαρώνα. Έπειτα, ο χώρος όπου γίνονταν οι Συνελεύσεις ήταν το ιερό του Αρείου ∆ία. Στην αρχή ήταν διοικητικό όργανο των Μολοσσών και ονομάζονταν «Κοινό των Μολοσσών».
Σύμφωνα με την ΙΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων οι μέχρι στιγμής γνωστές θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, αρμοδιότητας της υπηρεσίας, στην περιοχή της ΔΕ Μολοσσών είναι οι εξής:
- Κοινότητα Αετόπετρας: στην περιοχή αναφέρονται αρχαίοι τάφοι.
- Κοινότητα Βερενίκης: στο λόφο "ΚΑΣΤΡΙ" ΒΔ του οικισμού διατηρούνται τα λείψανα αρχαίου οχυρωματικού περιβόλου.
- Κοινότητα Βρυσούλας: στη θέση "ΠΑΝΑΓΙΑ" βορειοδυτικά του οικισμού αναφέρεται πήλινος λουτήρας, ενώ στην ευρύτερη περιοχή αναφέρονται κινητά ευρήματα και θεμέλια κτιρίων.
Σε όλους τους οικισμούς της Δημοτικής Ενότητας διεξάγονται κάθε χρόνο αξιόλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις, κυρίως την περίοδο του καλοκαιριού (π.χ. 15Αύγουστος) και με αφορμή τα κατά τόπους πανηγύρια. Οι εκδηλώσεις αυτές διοργανώνονται από τους πολιτιστικούς συλλόγους των γηγενών (που κατοικούν κυρίως στα Ιωάννινα και την Αθήνα) και στηρίζονται οικονομικά (κατά κανόνα) με χορηγίες. Άλλωστε, ο θεσμός της χορηγίας αποτελεί παραδοσιακό γνώρισμα των κατοίκων της Ηπείρου (πολλοί εκ των οποίων έχουν ανακηρυχθεί και εθνικοί ευεργέτες).
Η Δημοτική Ενότητα Μολοσσών οφείλει το όνομά του στους αρχαίους Μολοσσούς. Οι Μολοσσοί στους μυθικούς και προϊστορικούς χρόνους στην Ήπειρο, όπως και σε άλλα μέρη της αρχαίας Ελλάδας, ζούσε η προελληνική φυλή των Πελασγών. Μετά τους Πελασγούς εγκαθίστανται στην Ήπειρο και οι πρώτες ελληνικές φυλές. Ο Θεόπομπος, ιστορικός και χρονογράφος του Μ.Αλεξάνδρου, αναφέρει ότι στην Ήπειρο ζούσαν 14 φυλές χωρίς να τις κατονομάζει. Ο Στράβων, ο γεωγράφος, στο βιβλίο του «Γεωγραφικά» γράφει ότι οι Ηπειρωτικές φυλές ήταν 11, μεταξύ αυτών οι Μολοσσοί, οι Αθαμάνες, οι Χάονες, οι Κασσωπαίοι, οι Θεσπρωτοί.
Στη χωρική ενότητα της Δημοτικής Ενότητας Μολοσσών υπάρχουν διάσπαρτα στοιχεία του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος που συνυπάρχουν αρμονικά και πρέπει να διαφυλαχθούν τόσο λόγω της αισθητικής τους αξίας όσο και της αξίας τους ως στοιχεία ενός πλούσιου αγροτικού πολιτισμού που κατάφερε για αρκετούς αιώνες να εντάξει αρμονικά τον άνθρωπο στο φυσικό του περιβάλλον. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται:
English
Ελληνικά