Το Ροδοτόπι βρίσκεται 11 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης των Ιωαννίνων και υπάγεται στο Δήμο Πασσαρώνος.

Ο κύριος δρόμος πρόσβασης στο χωριό είναι η Εθνική οδός Ιωαννίνων – Ηγουμενίτσας με την παράκαμψη αυτής, στο ύψος της Βιομηχανικής περιοχής, για τρία περίπου χιλιόμετρα.

Μορφολογικά το έδαφος παρουσιάζει ορεινές και πεδινές περιοχές.

Το χωριό εμφανίζεται στην ιστορία το 1319 μ.Χ.. Τότε έχουμε την πρώτη γραπτή πηγή , ένα αυτοκρατορικό χρυσόβουλο.Σύμφωνα με το οποίο , ο τότε αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ανδρόνικος ΄Β μας πληροφορεί ότι υπάρχει μα οργανομένη κοινότητα με το όνομα Ραδοτόβι.

Βέβαια , μπορεί η ιστορική εμφάνιση του χωριού να έγινε το 1319 όμως αυτό δεν σημαίνει πως η ιστορία του αρχισε τότε.

Αρχίζει από χιλιάδες χρόνια πιο πρίν και αυτό μαρτυρούν τα πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί στον ευρύτερο χώρο του Ροδοτοπίου από τον αρχαιολόγο Ευαγγελίδη το 1932.

Ονομασία

Υπάρχουν δύο πιθανές προελεύσεις του σημερινού ονόματος Ροδοτόπι.

1. Προέρχεται από τη λέξη Αρατώβ ή Ραδοτώβ, σλαβικής προέλευσης. Η κατάληξη –ωβ υποδηλώνει ότι προέρχεται από τις ανατολικές περιοχές των Σλάβων. Οι παρακάτω στίχοι ενός παλιού δημοτικού τραγουδιού επιβεβαιώνουν το όνομά του:

« Ζίτσα μου, Καρίτσα μου

Καλό μου Αρατώβ ( ροδοτώβ)

Καλ’ είν’ κι η μαύρη Ζέλοβα

Μου’ είναι Κακοχώρι.

Λάβε κουράγιο μάτια μου

Και όλα θα περάσουν

Εσύ θα πάρεις το καλύτερο

Κι οι Αρατοβινοί θα σκάσουν.

2. Σύμφωνα με έρευνες που έκανε ο αείμνηστος δάσκαλος Χαράλαμπος Τσιακόπουλος με τη βοήθεια του Βασιλείου Πυρσινέλλα, το σημερινό όνομα Ροδοτόπι προέρχεται από τη σλαβική λέξη Ράδοβιτς , η οποία σημαίνει τέρψη, άρα το Ροδοτόπι είναι ένας ευχάριστος τόπος διαμονής. Η κατάληξη –ιτς μας υποδηλώνει ότι προέρχεται από τις νότιες περιοχές των σλάβων στις οποίες υπαγόταν το χωριό.

Η ιστορική εμφάνιση του χωριού

Το χωριό εμφανίζεται στην ιστορία το 1319 μ.Χ. Τότε έχουμε την πρώτη γραπτή πηγή, ένα αυτοκρατορικό χρυσοβουλο. Σύμφωνα με το οποίο, ο τότε αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ανδρόνικος Β΄μας πληροφορεί ότι υπάρχει μία οργανωμένη κοινότητα με το όνομα Ραδοτόβι. Η κοινότητα αυτή διοικούνταν από την κεντρική Αυτοκρατορική Διοίκηση που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη. ΄Ετσι απ’ το 1314-1430 το χωριό ήταν υπό την εποπτεία του Βυζαντίου για 130 ολόκληρα χρόνια. Κατά την διάρκεια αυτών των 130 χρόνων το Ροδοτόπι γνώρισε την περίθαλψη και την προστασία του Βυζαντίου. Μέχρι σήμερα το Ροδοτόπι καταριθμεί 682 χρόνια δηλαδή 7 αιώνες ζωής.

Αρχαιότητα του χωριού

Βέβαια, μπορεί η ιστορική εμφάνιση του χωριού να έγινε το 1319 όμως αυτό δεν σημαίνει πως η ιστορία του αρχίζει τότε. Αρχίζει από χιλιάδες χρόνια πιο πρίν και αυτό το μαρτυρούν τα πολλά αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί στον ευρύτερο χώρο του Ροδοτοπίου από του αρχαιολόγου Ευαγγελίδου το 1932.Ακολουθούν κάποια από τα ευρήματα αυτά:

΄Ενας αδριάντας ακέφαλος που παριστάνει Ρωμαίο Αυτοκράτορα και ανήκει στον 2^ο μ.χ αιώνα. ΄Εχει υπερφυσικό μέγεθος και φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Ιωαννίνων.

Μία ανάγλυφη πλάκα που απεικονίζει τον ΄Αρειο Δία πάνω σ΄ένα άρμα έχοντας την επιγραφή « Ευχή στον Δία του οποίου ο κεραυνός πετά.». Χρονολογείται περίπου το 4^ο μ.Χ. αιώνα και φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Ιωαννίνων.

Θεμέλια του ναού του Αρείου Διός που αποτελείται από ογκώδεις πλάκες. Η 11^η Αρχαιολογική περιφέρεια με έγγραφό της προς την Κοινότητα του Ροδοτοπίου το 1972, μας πληροφορεί ότι ο ναός του Αρείου Διός του οποίου τα θεμέλια ανακαλύφθηκαν, είναι από τους λιγοστούς που υπάρχουν στην ΄Ηπειρο.

Λείψανα εκτεταμένα της Αρχαίας πόλης Πασσαρώνα, πρωτεύουσα παλιά της Ηπείρου, η οποία καταστράφηκε από τον ρωμαίο Λεύκιο Ανίκιο το 168-167 π.χ. Τα λείψανα αυτά είναι στοιχεία τα οποία φανερώνουν αναμφίβολα το μεγαλείο των περασμένων αιώνων και της δόξας της Ηπείρου. Αρκεί μόνο να θυμηθούμε ότι στον ναό του Αρείου Διός στέφονταν οι βασιλιάδες της Ηπείρου και ψηφίζονταν οι νόμοι και τότε αισθήματα τιμής και υπερηφάνιας θα μας δημιουργηθούν.

Μία μαρμάρινη πλάκα, η οποία βρέθηκε σε μικρή αποσταση από τον ναό του Αρείου Διός έχοντας την επιγραφή:

« Καίσαρ Αύγουστος Υιών Θεού
Καίσαρος Αυγούστου
Μάστορα εν Νικοπόλει
Αγαλμα φόρμης Αντογονέων».

΄Εχουν ανακαλυφθεί επίσης, κατά καιρούς σε διάφορες περιοχές του χωριού πολλά νομίσματα έχοντας την επιγραφής « Απειρώταν», με εμβλημα έναν ταύρο. Σύμφωνα με την ιστορία, οι Μολοσσοί που ήταν η ισχυρότερη φυλή της Ηπείρου, και στην οποία ανήκουν οι κάτοικοι του ροδοτοπίου, δημιούργησαν μία δημοκρατία με το όνομα Απειρώταν και με έμβλημα τον ταύρο, όπως απεικονίζεται στα νομίσματα.

Στην θέση <<Μπίστη>> βορειοδυτικά του χωριού Ροδοτόπι  επισημάνθηκαν μεγάλα κομμάτια δουλευμένων  ασβεστολιθικών πλακών , από τις οποίες μία ανήκει σε κατώφλι οικοδομής. Επιφανειακά στην περιοχή υπάρχουν μεγάλα κομμάτια κεράμων και πολλά όστρακα ελληνιστικών αγγείων που μαρτυρούν ελληνιστική θέση. Ψηλότερα , από τα πράνη του λόφου <<Γορίτσα>> περισυλλέγησαν πολλά όστρακα χοντρών χειροποίητων αγγείων και απολεπίσματα λίθινων εργαλείων , καθώς και κοντά στο σπήλαιο << Μπίστη>> Ροδοτοπίου. Κατά  τις παλαιότερες δημοσιεύσεις τα ευρήματα που σχετίζονται με την γειτονική αρχαία Πασαρώνα , στο λόφο <<Καστρί>> του Μεγάλου Γαρδικίου ,όπου και αναφέρονται ως ευρήματα στο ροδοτόπι. 

και τέλος έχουν αποκαλυφθεί δύο κεραμικοί τάφοι στην τοποθεσία Μελίσσι όπου λέγεται ότι υπήρχε μία πόλη πριν ακόμη εμφανιστεί ο Χριστιανισμός.

΄Όλα αυτά τα αρχαιολογικά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν στην σημερινή περιοχή του Ροδοτοπίου, κατατάσσουν το χωριό στους αρχαιολογικούς και ιστορικούς χώρους της πατρίδας μας.

Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού

Η αρχαία παράδοση λέει ότι πρώτοι αυτόχθονες και γηγενείς κάτοικοί του χωριού έχτισαν τα σπίτια τους σε μία περιοχή δυτικά του κάμπου του Ροδοτοπίου που ονομάζεται Μπιστή. Αλλά εξαιτίας των καιρικών συνθηκών και ένας φοβερός σεισμός που κατέστρεψε τα σπίτια τους, αναγκάστηκαν να μεταφερθούν στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το χωριό. Η νέα τοποθεσία ήταν απάνεμη και φυσικά οχυρωμένη από μικρούς λόφους.

Τουρκική Κατοχή

Το χωριό βρισκόταν υπό την τουρκική κατοχή από το 1430 έως το 1913, δηλαδή 483 χρόνια υπόδουλο στην οθωμανική αυτοκρατορία. Το Ροδοτόπι, χάρη στον πολιούχο άγιό του, ΄Αγιο Ιωάννη τον Αρατοβνό και τη βοήθεια του Μητροπολίτη των Ιωαννίνων απέσπασαν την έγκριση της υψηλής πύλης και έτσι το χωριό χαρακτηρίστηκε βακούφιο. Ο χαρακτηρισμός του αυτός προσέφερε πολλά προνόμια στους κατοίκους του. Επίσης ίσχυε η ιδιαίτερη νομοθεσία για τα βακούφια και π.χ δεν επιτρεπόταν η ανάμιξη των Μπέηδων στο χωριό καθώς επίσης το χωριό απαλλάσσονταν από τους φόρους.

Όμως αργότερα κάποιοι φιλόδοξοι προεστοί μετασχημάτισαν το χωριό σε ΙΛΤΙΖΑΜΙ που σημαίνει δημοσιώνιο. Κατά συνέπεια η εξουσία της εκκλησίας περιορίστηκε σε 300στρ. και η υπόλοιπη έκταση πέρασε στα χέρια Τουρκοαλβανών οι οποίοι και εγκατάσθηκαν στο χωριό. Εμπλέκονταν έμμεσα σε όλες τις κοινοτικές υποθέσεις του χωριού πάντα προς όφελος του Τουρκικού Δημοσίου.

Παράλληλα κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας οι Ηπειρώτες έδιναν έναν αγώνα για την διατήρηση της ελληνικής μας γλώσσας . Στο χωριό το 1840 λειτούργησε το πρώτο Διδακτήριο. Μέχρι πρότινος οι ιερείς είχαν αναλάβει το έργο των δασκάλων στις εκκλησίες.

Η απελευθέρωση της Ηπείρου το 1913 έδωσε τέρμα στα προβλήματα και τα δεινοπαθήματα των κατοίκων του χωριού.

Ιταλογερμανική Κατοχή

Κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής, η ΄Ηπειρος ήταν υπό την εξουσία των Ιταλικών στρατιωτικών δυνάμεων. Δύο σημαντικά γεγονότα συνέβησαν τον Απρίλιο και τον Μαϊο του 1943 στο χωριό, τα οποία σημάδεψαν αυτήν τη περίοδο.

Απρίλιος του 1943

Στις 19 Απριλίου του 1943 ημέρα Κυριακή και ώρα 5μ.μ. στο ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής δολοφονήθηκαν 5 ηπειρώτες εκ των οποίων ο ένας ήταν Ροδοτοπίτης. Και οι 5 άνηκαν στις δυνάμεις της Εθνικής Αντίστασης που είχαν ήδη αρχίσει να συγκρούονται με τμήματα του Ιταλικού στρατού. Την επόμενη μέρα στις 20 Απριλίου το χωριό ήταν περικυκλωμένο από ισχυρές δυνάμεις του Ιταλικού στρατού. Με την είσοδό τους στο χωριό επιδόθηκαν σε λεηλασίες και καταστροφές ιδιοκτησιών, μέχρι και σε πυρπολήσεις σπιτιών. Αργά το βράδυ αποχώρησαν. Το ηθικό των κατοίκων ήταν ακμαίο.

Mάιος 1943

Στις 3 Μαϊου του 1943 και ώρα 6π.μ δολοφονήθηκαν δύο ηπειρώτες και ενώ οι Ιταλικές στρατιωτικές δυνάμεις βρίσκονταν καθ’ οδόν για την Ηγουμενίτσα. Όμως στο σημείο των δύο γεφυρών οι δύο Ηπειρώτες έγιναν αντιληπτοί και αμέσως άνοιξαν πυρ εναντίον τους.

Μετά από αυτά τα γεγονότα οι στρατιωτικές δυνάμεις εγκαταστάθηκαν στην δημόσια οδό ενώ οι Ιταλοί στρατιώτες πλησίαζαν το χωριό. Οι Ιταλοί μπήκαν στο χωριό και συγκέντρωσαν όλους τους κατοίκους του χωριού στο σχολείο. Χάρη σε έναν επιλοχία από την Ρόδο, ο οποίος μεσολάβησε στο διοικητή και οι κάτοικοι αφέθηκαν ελεύθεροι. ΄Ομως ο στρατός συνέχισε τις λεηλασίες και τις καταστροφές. Περίπου 80 σπίτια κάηκαν και 5 κάτοικοι του χωριού δολοφονήθηκαν.

Εις μνήμην αυτών των πεσόντων η Κοινότητα έστησε μία στήλη στην πλατεία Ελευθερίας έχοντας την επιγραφή  << Μνημείο τόδε εστήθη ενδυκέως 1972 >>.

Το Ροδοτόπι Σήμερα

Η Εκκλησία του χωριού

Αγία Τριάδα : Ο ναός χτίστηκε περίπου στα τέλη του 1500μ.Χ. Είναι βασιλική, τρίκλιτη, θολόσκεπη σε Βυζαντινό ρυθμό με πολλές εντυπωσιακές αγιογραφίες και ξυλόγλυπτα τέμπλο χτισμένο το 1794. Η στέγη του στηρίζεται από πολλούς θόλους και οι αγιογραφίες είναι έργο μεταγενέστερων χρόνων. Το εσωτερικό διαιρείται σε 2 χώρους, στον Ανδρωνίτη και τον Γυναικωνίτη όπου και υπήρχε το παλιό οστεοφυλάκιο.

Ακριβώς στην κύρια είσοδο της εκκλησίας υπάρχει το καμπαναριό ( τρίκλιτο).Χτίστηκε το 1800 μ.Χ. αλλά αρχικά ήταν χαμηλότερο. Αργότερα ύστερα από δωρεά ενός ενορίτη χτίστηκαν ακόμα δύο όροφοι.

Ξωκλήσια

΄Αγιος Γεώργιος: Χτίστηκε περίπου το 1680 μ.χ Στις 23 Απριλίου γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου. Σύμφωνα με την παράδοση στις 23 Απριλίου γινόταν ένα θρησκευτικό πανηγύρι και πολλοί κάτοικοι άλλων χωριών συγκεντρωνόταν στο ξωκλήσι για να φάει και να χορέψει. Επίσης γινόταν ένα έθιμο το “ χέλι” σύμφωνα με το οποίο όποιος έβγαινε πρώτος στους αγώνες που γινόταν το έπαιρνε ως έπαθλο. Η αυλή του ναού χρησιμοποιείται σαν νεκραταφείο από το 1917, η οποία είναι περιτοιχισμένη και κατάφυτη από κυπαρίσσια.

Άγιος Νικόλαος: Το μέγεθος του είναι μικρότερο απ΄τον άγιο Γεώργιο.Χτίστηκε στα μέσα του 19^ου αιώνα, σύμφωνα με γεροντότερους γιατί δεν υπάρχουν γραπτά στοιχεία. Τελείται λειτουργία κάθε 6 Δεκεμβρίου όπου και γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου. Ανακαινίσθηκε το 1970.

Η Αγία Παρασκευή: Δυστυχώς δεν υπάρχει καμμία ιστορική μαρτυρία για το πότε χτίστηκε, όμως κάποιες εικασίες αναφέρουν ότι χτίστηκε μεταξύ 1830-1850. Είναι χτισμένη σε μια γραφική τοποθεσία περιτριγυρισμένη από πανύψηλα δέντρα. Τελείται λειτουργία στις 26 Ιουλίου όπου και γιορτάζεται η μνήμη της Αγίας.

Σχολεία

1. Το 1930-1932 το άλλοτε κονάκι του Γκαντρή, όπως ονομαζόταν, χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ως διδακτήριο και συνεχίζει μέχρι σήμερα.
2. Το δημοτικό σχολείο και νηπιαγωγείο. Οι εργασίες για την ανοικοδόμησή του άρχισαν το 1983 και τελείωσαν το 1986. ΄Ετσι απ’ το 1987 άρχισε η λειτουρία του σαν τριθέσιο. Σήμερα λειτουργεί σαν εξαθέσιο με 85 μαθητές.

΄Αλλα οικοδομήματα

Από τον Δεκέμβριο του 1994 λειτουργεί στο χωριό λαογραφικό Μουσείο, του οποίου τα εκθέματα είναι αντικείμενα της καθημερινής ζωής παλαιότερων χρόνων, τα οποία είναι δωρεές κατοίκων.

Επίσης το κτιριακό συγκρότημα, το Πνευματικό Κέντρο, στεγάζει την κοινότητα, τα γραφεία συλλόγων, αίθουσα διαλέξεων, ιατρείο, γυμναστήριο και μία αίθουσα πολλαπλών χρήσεων.

Υπάρχουν ακόμα αθλητικές εγκαταστάσεις, γήπεδο ποδοσφαίρου και μπάσκετ και αποδυτήρια για τις ανάγκες της ποδοσφαιρικής ομάδας του χωριού.

Τέλος υπάρχουν πολλά πάρκα, παιδικές χαρές και καφετέριες, οι οποίοι χώροι προσελκύουν τους νέους του χωριού.