Ζίτσα

         Το Σπήλαιο (Τοπική Κοινότητα Δελβινακοπούλου - Δημοτική Ενότητα ΕΥΡΥΜΕΝΩΝ), ανήκει στον δήμο ΖΙΤΣΑΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.

         Η επίσημη ονομασία είναι “το Σπήλαιον”. Έδρα του δήμου είναι η Ελεούσα και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ηπείρου. Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, το Σπήλαιο ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Δελβινακοπούλου, του πρώην Δήμου ΕΥΡΥΜΕΝΩΝ του Νομού ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.

        Το Σπήλαιο έχει υψόμετρο 499 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας,

         Από το πλήθος των εκκλησιών του, φαίνεται ότι είναιένας από τους πρωιμότερους οικισμούς του τόπου μας. Στις αρχές του περασμένου αιώνα το χωριό ήταν τσιφλίκι και ανήκε σε δύο γαιοκτήτες. Σύμφωνα με άλλο κείμενο οι κάτοικοι μετοίκησαν για άγνωστο λόγο στις 8 Σεπτεμβρίου 1823. Το 1856, σύμφωνα με τη στατιστική του Αραβαντινού, το χωριό υπάγονταν στην επισκοπή Βελάς και Κόνιτσας και ήταν ιδιόκτητο. Δέκα χρόνια αργότερα κατά το μαρτυρικό ενυπόγραφο των γερόντων του (5Ιουνίου 1866), φέρεται σαν τσιφλίκι πολλών ελιακοσαίμπηδων (δηλ. τσιφλικομεριδιούχων). Στα τέλη του περασμένου αιώνα διατηρούνταν το ίδιο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Ο τελευταίος ιδιοκτήτης του χωριού ήταν οΓραμμενοχωρίτης Σπ. Σπέγγος, από τον οποίο και το εξαγόρασαν οι κάτοικοι. Στην προαπελευθερωτική περίοδο παρουσίασε ζωηρή επαναστατική κίνηση(ήταν από τα πρώτα χωριά που μοιράστηκαν όπλα από το Κομιτάτο).Σύμφωνα με πηγές, στα τέλη του περασμένου αιώνα, ο οικισμός αυτός συνέχιζε να διατηρεί το «στοιχειωδέστατο» σχολείο του.