Ζίτσα

            Το όνομά του το χρωστάει στο επίθετο της πρώτης οικογένειας που το ίδρυσε. Είναι το χωριό του Πρωτόπαπα. Επίθετο πολύ γνωστό και διαδεδομένο στην ευρύτερη περιοχή. Σύμφωνα με τον Οικονόμου, προέρχεται είτε από τον εκκλησιαστικό τίτλο πρωτόπαπας είτε από το επώνυμο Πρωτόπαπας. Το χωριό εμφανίζεται μεταξύ αυτών που υποτάχθηκαν στους Τούρκους χωρίς αντίδραση, με αντιπαροχή την παροχή προνομίων. Πολύ σύντομα όμως χαρίστηκε σε κάποιον τούρκο αξιωματικό .Στην εποχή του Αλή πασά έγινε τσιφλίκι του ενώ μετά την πτώση του μεταβιβάστηκε στο δημόσιο. Στο τέλος του 19ου ωστόσο αγοράστηκε σταδιακά από τους κατοίκους του. Η ιδιαιτερότητα του χωριού βρισκόταν στην απίστευτη αλληλοϋποστήριξη που είχαν οι κάτοικοι. Αν κάποιος αδικούσε έναν Πρωτοπαπαδίτη τότε όλοι μαζί σαν ένας άνθρωπος θα αγωνιζόταν για την αποκατάσταση της αδικίας. Στα 1873 το χωριό αριθμούσε περίπου 700 οικογένειες και διέθετε αλληλοδιδακτικό σχολείο στο οποίο φοιτούσαν 40 παιδιά. Το σχολείο όμως κάηκε το 1889 και ανεγέρθηκε μετά από εράνους. Η κεντρική εκκλησία είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο και κτίστηκε στα1808 με την οικονομική ενίσχυση και του Μουχτάρ πασά γιού του Αλή πασά. Στα1906 οι κάτοικοι του χωριού αντιστέκονται γιατί Τούρκοι ιδιοκτήτες από το Πετσάλι επιχείρησαν να καλλιεργήσουν γεωργική έκταση την οποία ανέκαθεν καλλιεργούσαν οι  πρωτοπαπαδίτες. Τότε συλλαμβάνονται 16 πρόκριτοι και φυλακίζονται για νααποφυλακιστούν ύστερα από δίκη που έγινε και η οποία τους αθώωσε.  Στην είσοδο του χωριού στην τοποθεσία «Τρύπες» πιθανώς υπάρχει αρχή Σπηλαιολογικής εισόδου. Υπάρχει όρυγμα διαμέτρου επιφανείας δύο περίπουμέτρων. Από μαρτυρίες παλαιοτέρων κατοίκων του χωριού και από ηχητικές παρατηρήσεις από την πτώση λίθων, πιθανολογείται ότι υπάρχει η αρχή κάποιου σπηλαιολογικού ανοίγματος αγνώστου βάθους και εσωτερικής εκτάσεως. Οι κάτοικοι ζητούν να παρέβη το ΙΓΜΕ και η Σπηλαιολογική Εταιρεία Ελλάδος για την περαιτέρω αξιοποίηση των πιθανών ευρημάτων.