Σύμφωνα με την ΙΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων οι μέχρι στιγμής γνωστές θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος αρμοδιότητας της υπηρεσίας στην περιοχή της ΔΕ Πασσαρώνος είναι οι εξής:

ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ: στη θέση "ΞΥΛΟΚΟΠΙΑ" σώζονται εκτεταμένα λείψανα αρχαίων οικοδομικών λειψάνων (ελαιοπιεστήριο, κτίρια), τάφοι και ταφικοί περίβολοι.

Σύμφωνα με την ΙΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων οι μέχρι στιγμής γνωστές θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, αρμοδιότητας της υπηρεσίας, στην περιοχή της ΔΕ Μολοσσών είναι οι εξής:

- Κοινότητα Αετόπετρας: στην περιοχή αναφέρονται αρχαίοι τάφοι.

- Κοινότητα Βερενίκης: στο λόφο "ΚΑΣΤΡΙ" ΒΔ του οικισμού διατηρούνται τα λείψανα αρχαίου οχυρωματικού περιβόλου.

- Κοινότητα Βρυσούλας: στη θέση "ΠΑΝΑΓΙΑ" βορειοδυτικά του οικισμού αναφέρεται πήλινος λουτήρας, ενώ στην ευρύτερη περιοχή αναφέρονται κινητά ευρήματα και θεμέλια κτιρίων.

Σύµφωνα µε την 18η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων lωαννίνων, στην περιοχή της Εκάλης έχουν κηρυχθεί οι ακόλουθες περιοχές, ως περιοχές ιδιαίτερου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος (αρχαιολογικοί χώροι και µνηµεία):

Τα πρώτα ιστορικά ίχνη στην υπό µελέτη περιοχή προέρχονται από την Νεολιθική περίοδο, τότε που τα στοιχεία του Νεολιθικού πολιτισµού στην Ήπειρο είναι ελάχιστα, κυρίως λόγω των έντονων κλιµατολογικών µεταβολών και πληθυσµιακών µετακινήσεων εκείνης της περιόδου. Οι νεολιθικοί κάτοικοι της Ηπείρου εκτός από τα σπήλαια αναπτύχθηκαν και κατοίκησαν στις παρυφές λιµνών και πεδιάδων, όπως έγινε και στην περιοχή που σήµερα βρίσκεται η Ασφάκα και το Πετσάλι, έχοντας ως κύριες ασχολίες την γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και το κυνήγι.