Ζίτσα

         Το χωριό Ζάλογγο είναι ημιορεινός οικισμός του νομού Ιωαννίνων. Βρίσκεται χτισμένο σε υψόμετρο 400 μέτρων. Βρίσκεται στο δυτικό άκρο του νομού, στην πρώην επαρχία Δωδώνης , κοντά στα όρια με το νομό Θεσπρωτίας, σε απόσταση 60 χιλιομέτρων νοτιοδυτικά της πόλης των Ιωαννίνων.  Υπάγονταν διοικητικά στο δήμο Μολοσσών, πλέον όμως ανήκει στο δήμο Ζίτσας.

         Κατά τον Vasmer σχηματίζεται από τη σλαβική πρόθεση za «πίσω» και το logъ «το άλσος, το λιβάδι», δηλαδή η δασωμένη περιοχή. Τα όνομα του χωριού με μια πρώτη ματιά φαίνεται ελληνικότατο. Δηλαδή καλό χωριό, καλών και αγαθών ανθρώπων, ίσως και χωριό όμορφο. Από έγραφα εντούτοις δημοσιευμένα από το Αρχείο της μονής Παλιουρής και συγκεκριμένα   Αρβανιτών τσιφλικάδων το 1834 και 1832 δείχνουν πως το όνομα κάθε άλλο παρά έχει σχέση με την παραπάνω έννοια. Ήταν τσιφλίκι της παλιάς και επίσημης οικογένειας Αρβανιτάδων των Κάλι ή Κάλο με την αρβανική και υποκοριστική κατάληξη –ουση έγινε Καλούσης . Έτσι δεν πρέπει να ερμηνεύεται σαν καλό χωριό αλλά χωριό του Κάλο ή του Καλούση Αρβανίτη μπέη, του οποίου ήταν από παλιά τσιφλίκι. Το δεύτερο συνθετικό μπορεί να σχετισθεί και με τις τούρκικες λέξεις ιμποχώρ, σαλαχώρ,Λαχώρ (τούρκικα αξιώματα).

         Πολύ γνωστά έχουν γίνει τα δύο ετούτα χωριά για τη διαμάχη τους όσον αφορά την έδρα ενός δήμου που έγινε με εθελουσία συνένωση οικισμών (τέως Δήμος Βερενίκης). Η υπόθεση έφθασε μέχρι το Συμβούλιο της Επικρατείας αλλά, πριν βγει η απόφαση για το αν θα γίνει η έδρα στο Πάνω ή στο Κάτω Ζάλογγο, έγινε η συνένωση των κοινοτήτων με το σχέδιο «Ιω. Καποδίστριας», οπότε όλα τους, συν μερικά ακόμα, ανήκουν στον Δήμο Μολοσσών με έδρα τον Βουτσαρά!

         Ένα πανέμορφο γεφύρι που Χτίστηκε το 1605 χαμένο πλέον μέσα στην κοιλάδα του Ζαλογγίτικου ποταμού. Συνέδεε τα Ιωάννινα με την Παραμυθιά πριν ακόμη χτιστεί το γεφύρι της Βροσίνας. Είναι μια πολύ στενή, επικίνδυνη αλλά συγχρόνως και πολύ τολμηρή αλλά και όμορφη κατασκευή. Ευτυχώς συντηρήθηκε πρόσφατα και έτσι θα μπορούμε να το θαυμάζουμε για πολλά χρόνια ακόμη. Απέναντι από το Κάτω Ζάλογγο, κοντά στην δεξιά όχθη του Ζαλογγίτικου ποταμού σώζεται αρχαία οχυρή θέση από την οποία διακρίνεται η πύλη εισόδου που ενισχύεται από πύργο. Στο εσωτερικό διακρίνεται αρχαία δεξαμενή και τα θεμέλια του οικοδομήματος.

     Οδηγίες Πρόσβασης: 

Πέρνουμε το δρόμο για το χωριό Κάτω Ζάλογγο και μόλις φτάσουμε ρωτάμε για το πως μπορούμε να πάμε στο γεφύρι. Παίρνουμε το χωματόδρομο που οδηγεί την κοιλάδα του Ζαλογγίτικου και μόλις κατέβουμε συνεχίζουμε για 4 χλμ. προς την πλευρά της Βροσίνας.

Στην περιοχή αυτή που το ντούσκο (βελανιδιά) κάνει δυναμική εμφάνιση μπορείς να θαυμάσεις την εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (με τη σπάνια αγιογραφία σε ξύλο του Αγίου Δονάτου)