Ο εθελοντικός τομέας περιλαμβάνει τους εξής πολιτιστικούς συλλόγους της περιοχής της ΔΕ Πασσαρώνος:

Οι πολιτιστικές υποδομές στην ΔΕ Εκάλης βρίσκονται σε πλήρη αναλογία με την προαναφερόμενη δραστηριότητα των συλλόγων σε συνδυασμό με τις πρωτοβουλίες των τοπικών φορέων. Έτσι ο Δήμος έχει να υποδείξει την λειτουργία τριών πνευματικών κέντρων στις περιοχές Μεταμόρφωσης, Ασφάκας και Πετσαλίου, αλλά και την λειτουργία της ‘’Ματζίκειος Πινακοθήκη’’ στην Κοινότητα Λιγοψάς.

Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή της ΔΕ αφορούν κυρίως παραδοσιακά πανηγύρια τα οποία πραγματοποιούνται στο σύνολο σχεδόν των Κοινοτήτων κατά τους θερινούς μήνες (π.χ. Αγίου Πνεύματος, Παναγίας, Πρ. Ηλία, Αγ. Τριάδος κλπ). Επίσης ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «Πασσαρώνεια», που διοργανώνονται κάθε χρόνο τη θερινή περίοδο και περιλαμβάνουν πλήθος μουσικών και θεατρικών παραστάσεων σε διάφορους οικισμούς της ΔΕ.

Σε όλους τους οικισμούς της Δημοτικής Ενότητας διεξάγονται κάθε χρόνο αξιόλογες πολιτιστικές εκδηλώσεις, κυρίως την περίοδο του καλοκαιριού (π.χ. 15Αύγουστος) και με αφορμή τα κατά τόπους πανηγύρια. Οι εκδηλώσεις αυτές διοργανώνονται από τους πολιτιστικούς συλλόγους των γηγενών (που κατοικούν κυρίως στα Ιωάννινα και την Αθήνα) και στηρίζονται οικονομικά (κατά κανόνα) με χορηγίες. Άλλωστε, ο θεσμός της χορηγίας αποτελεί παραδοσιακό γνώρισμα των κατοίκων της Ηπείρου (πολλοί εκ των οποίων έχουν ανακηρυχθεί και εθνικοί ευεργέτες).

Η Δημοτική Ενότητα της Εκάλης διακρίνεται σε πολιτισμικές ενότητες στις οποίες υπάρχουν αλληλεπιδράσεις από γειτονικά οικιστικά σύνολα και έχουν προκύψει κυρίως από την γεωγραφική ταυτότητα και τα οικονομικά και οικιστικά χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής. Κατά αυτήν την έννοια μία πολιτισμική ενότητα αποτελούν οι περιοχές Ασφάκας, Μεταμόρφωσης και Πετσαλίου, οι οποίες εντάσσονται και στην ευρύτερη περιοχή του Λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων.

Η Δημοτική Ενότητα Μολοσσών οφείλει το όνομά του στους αρχαίους Μολοσσούς. Οι Μολοσσοί στους μυθικούς και προϊστορικούς χρόνους στην Ήπειρο, όπως και σε άλλα μέρη της αρχαίας Ελλάδας, ζούσε η προελληνική φυλή των Πελασγών. Μετά τους Πελασγούς εγκαθίστανται στην Ήπειρο και οι πρώτες ελληνικές φυλές. Ο Θεόπομπος, ιστορικός και χρονογράφος του Μ.Αλεξάνδρου, αναφέρει ότι στην Ήπειρο ζούσαν 14 φυλές χωρίς να τις κατονομάζει. Ο Στράβων, ο γεωγράφος, στο βιβλίο του «Γεωγραφικά» γράφει ότι οι Ηπειρωτικές φυλές ήταν 11, μεταξύ αυτών οι Μολοσσοί, οι Αθαμάνες, οι Χάονες, οι Κασσωπαίοι, οι Θεσπρωτοί.